KulturaDobra.pl
Filmy
Ocena ogólna: Wyraźnie niebezpieczny albo dwuznaczny (-1)
| Brak | Niewiele | Umiarkowanie | Dużo | Bardzo dużo | |
|---|---|---|---|---|---|
| Nieprzyzwoity język |  | ||||
| Przemoc / Groza | | ||||
| Seks | | ||||
| Nagość / Nieskromność | | ||||
| Wątki antychrześcijańskie | | ||||
| Fałszywe doktryny | |
Film inspirowany postacią Cruelli de Mon, znanej zapewne większości młodszych i starszych widzów jako charakterystyczny czarny charakter z klasycznej animacji Disneya 101 Dalmatyńczyków. Opowieść skupia się na pokazaniu wydarzeń, które miały uczynić z małej, buntowniczej Estelli okrutną Cruellę. Dzieciństwo głównej bohaterki zostaje przez scenarzystów umiejscowione w latach 60-tych XX w., jej dorastanie więc przypada na lat 70-te tegoż stulecia. Dzięki takiemu umiejscowieniu w czasie twórcy filmu łatwo mogli powiązać buntowniczy charakter i destrukcyjne skłonności Estelli z ogólnym klimatem tamtych lat. Przyszłą Cruellę poznajemy tutaj zatem jako małą dziewczynkę, która podróżuje ze swoją samotną matką (jak się później okaże przybraną) w poszukiwaniu godnych warunków życia. Nie udaje im się jednak długo zagrzać miejsca na angielskiej prowincji, gdyż nieakceptowana przez rówieśników i nauczycieli Estella (nie tylko ze względu na zachowanie, ale też odmienny wygląd jej naturalnych włosów) zostaje wyrzucona ze szkoły. Zdesperowana opiekunka małej bohaterki postanawia zapewnić dziewczynce lepsze warunki życia i wykształcenia, tak by Estella mogła rozwijać swoje talenty. Po pomoc zwraca się do swojej byłej pracodawczyni, jednak w jej posiadłości nie tylko spotyka się z odprawą, ale też ginie w dziwnych okolicznościach, zrzucona ze skały przez trzy dalmatyńczyki właścicielki. Osierocona dziewczynka (której na dodatek wydaje się, że sama jest w pewnej mierze winna śmierci matki) ucieka do Londynu, gdzie poznaje dwóch młodocianych złodziei. Razem z nowymi przyjaciółmi wiedzie odtąd przestępczy żywot, do momentu, kiedy, jak jej się zdaje, staje przed szansą, by zostać projektantką mody (o czym od dawna marzyła). Po pierwszych niepowodzeniach na tej drodze w domu mody, w którym pracuje wbrew oczekiwaniom jako sprzątaczka, rzeczywiście zjawia się ktoś, kto potrafi docenić potencjał dziewczyny. Tą osobą jest niepodzielnie władająca modowym światem Londynu baronowa von Hellman, kobieta bezwzględna, z którą, jak się wkrótce okaże główną bohaterkę bardzo wiele łączy. Początkowo Estella jest zachwycona swoją mentorką, kiedy jednak odkrywa, że stoi ona za śmiercią jej przybranej matki, postanawia zemścić się z pomocą swoich towarzyszy ze złodziejskiego gangu …
Film ten jest wyraźnie pomyślany w ten sposób, żeby podobać się jednocześnie i dzieciom i dorosłym. Ze względu na jego ukierunkowanie zatem w dużej mierze na młodą widownię, podlega on oczywiście szczególnej ocenie pod względem przydatności wychowawczej. Niestety w produkcji tej jest sporo elementów, które mogą siać w umysłach dzieci zamęt i stanowić nie lada problem dla rodziców, którzy nie chcą wysyłać swoim pociechom sprzecznych sygnałów wychowawczych.
Sam pomysł pokazania dzieciom, że zło nie bierze się znikąd i czarne charaktery nie rodzą się zepsute do szpiku kości, można by nawet pochwalić, gdyby przemiana Estelli w Cruellę była pokazana jako bardziej jednoznacznie negatywna. Zresztą jest tu niemal od początku duży zamęt, jeśli chodzi o to, co jest pokazywane już w postępowaniu młodej Estelli jako dobre, a co jako złe. Już bowiem na długo zanim stanie się osławionym czarnym charakterem, dziewczyna kradnie luksusowe przedmioty wraz ze swoimi kompanami. I jest to dość wyraźnie pokazane jako coś fajnego, trudno w tym miejscu naprawdę wyczuć jakąś dezaprobatę dla notorycznie i z wyrachowaniem popełnianego grzechu kradzieży. Jeśli chodzi o ten wątek, to można powiedzieć, iż skutkiem negatywnej przemiany głównej bohaterki nie jest to, że zaczyna ona kraść i oszukiwać, bo to robiła już dużo wcześniej jako „dobra” Estella, lecz jedynie to, że przestaje być miła dla swoich wspólników, czy wręcz zaczyna nimi pomiatać. Nauka dla dzieci jest więc raczej taka, że dopóki jesteś miłym złodziejem to nie ma w tym problemu.
Sporo miejsca w filmie zajmuje także oczywiście wątek zemsty. Wątek ten jest jak dla dziecięcej widowni pokazany z pewnością w zbyt niejednoznaczny moralnie sposób. Trudno bowiem powiedzieć, czy bardziej ma on skłaniać widownię, żeby kibicowała głównej bohaterce w jej planach zemsty, które oczywiście łączyć się będą też z bezprawiem, kłamstwem i manipulacją; czy może jednak bardziej jest to pokazane jako działanie destrukcyjne dla samej bohaterki? Jak by nie patrzeć, nie ma tu jednak jakiegoś wyraźniejszego wskazania, że człowiek nie ma prawa szukać zemsty na własną rękę, a od karania złoczyńców są prawowite władze. Wprawdzie ten wątek kończy się tym, iż zbrodniczą baronową dosięgnie w końcu ramię sprawiedliwości, jednak dojdzie do tego właśnie na skutek intryg i kłamstw i różnych bezprawnych działań kierowanej żądzą zemsty Estelli – Cruelli. Tak że wnioskiem nasuwającym się dzieciom w tym przypadku może być, iż cel jednak uświęca środki.
Innym problemem tego filmu też promowanie nadmiernego indywidualizmu i „kult odmienności”. To drugie może zaszczepiać w dzieciach błędne przeświadczenie, iż każdy rodzaj wyróżniania się z otoczenia jest dobry, niezależnie od jego moralnej wartości. Jeśli chodzi o nadmierny indywidualizm, to mowa tutaj o pielęgnowaniu w ludziach przeświadczenia o własnej wyjątkowości, zasługiwaniu na wszystko co najlepsze, prawa do wyrażania siebie wbrew wszelkim normom społecznym (także tym dobrym i mądrym). W filmie tym widać również pewne pretensje anarchistyczne. Nie przypadkowo chyba bowiem próba osiągnięcia sukcesu przez Estellę za pomocą ciężkiej i uczciwej pracy kończy się zawsze porażką, a łamanie prawa przynosi jej sukcesy. Ogólnie wydźwięk tego wątku jest mniej więcej taki, że jeśli społeczeństwo jest skostniałe i opresyjne, to trzeba je zmuszać do zmian za pomocą tych czy innych anarchistycznych działań.
W filmie tym są też jednak i pewne dobre rzeczy. Spośród nich na czoło wysuwa się wątek, który można określić jako „Pro life”. Czarnym charakterem tej opowieści jest bowiem kobieta, która każe się „pozbyć” swojego dopiero co narodzonego dziecka własnemu lokajowi. To wielkie zło, jakim jest planowane zabicie bezbronnego dziecka jest tu mocno uwypuklone przez fakt, że baronowa nie ma żadnych „usprawiedliwień” dla tego czynu. Dziecko jest bowiem zdrowe, chciane przez ojca, jego rodzice mają świetną pozycję materialną i społeczną, są mu więc w stanie zapewnić jak najlepszy start w przyszłe życie. Wreszcie matka nie musiałaby się nim nawet zajmować zbyt wiele, bo stać by ją było na opłacenie opiekunek. Jedynym motywem baronowej do zbrodni jest więc to, że po prostu nie chce mieć dzieci i nie widzi się w roli matki. Jako budujące wzorce dla widzów natomiast w tej sytuacji jawią się postaci lokaja baronowej, który zamiast spełnić „rozkaz” bezpośrednio ratuje dziecko oraz przybranej matki Estelli, która właściwie całe swoje dalsze życie poświęca na rzecz ochrony i wychowania dziewczynki. Tak że ten wątek można uznać za największy atut filmu.
Podsumowując, w filmie jako całości wysuwają się na plan główny raczej negatywne treści i pewien klimat przychylności dla zachowań aspołecznych i anarchistycznych. Jednakże nie są to rzeczy aż tak jednoznacznie pokazane, poza tym rzeczywistą wartość w tej produkcji stanowi „wątek Pro Life”, stąd też ocena filmu nie jest aż tak niska. Trudno jednak byłoby uznać ten obraz za bezpieczny i nieszkodliwy dla młodszych widzów, jeśli chodzi natomiast o starszych widzów, to prawdopodobnie w ich pamięci i tak zostanie głównie obraz „wojny na kiecki” pomiędzy baronową i Estellą, a nie moralne dylematy przedstawione tu raczej w dość infantylny sposób. Tak więc dla dzieci film ten może być zatrutym cukierkiem, a dla dorosłych raczej pustą błyskotką.
Marzena Salwowska
